Provincie Antwerpen zone Antwerpen (Laatste update: 20-12-2022)
De brandweerzone Antwerpen is èèn van de vijf brandweerzones in de provincie Antwerpen. De zone verzorgd de brandweerzorg in de stad Antwerpen en de gemeente Wijnegem en Zwijndrecht. Het gebied heeft een oppervlakte van 230 vierkante kilometer en heeft ongeveer 550.000 inwoners. Een belangrijk onderdeel van het verzorgingsbied is de haven van Antwerpen. Deze haven is de op één na grootste haven van Europa en heeft een oppervlakte van ruim 14.000 ha. Per jaar doen meer dan 16.000 schepen deze haven aan.
De brandweer in de zone Antwerpen bestaat volledig uit beroepsmedewerkers. In totaal zijn er ongeveer 700 in dienst en hebben allemaal als basistaak “brandbestrijding”. Daarnaast kunnen de medewerkers specialiseren in de taken: duiker, adembescherming, chauffeur, industrie en gevaarlijke stoffen, hoogtereddingsteam, centralist en technisch hulpverlener. Binnen het 12-urencontinusysteem wordt er gewerkt met vier ploegen per kazerne. Een brandweerman/-vrouw werkt dus 12 uur per dag: een dagdienst (07:30u. - 19:30u.), een nachtdienst (19:30u. - 07:30u.) en vervolgens twee dagen vrij. Per jaar wordt er ongeveer 13.000 keer uitgerukt.
• Kazerne Berendrecht
De kazerne in Berendrecht is de meeste noordelijke kazerne van de zone en is in gebruik sinds 2014. Door het openen van de kazerne kan de brandweer bij incidenten in Berendrecht, Zandvliet en Lillo sneller ter plaatse zijn. Het gebouw is duurzaam gebouwd. Het skelet bestaat uit beton met daar omheen hout en glas. Daarnaast wordt het regenwater opgevangen voor bijvoorbeeld het doorspoelen van de toiletten en wordt het gebouwd verwarm doormiddel van een pelletkachel. Het wagenpark bestaat uit een zware autopomp, een redvoertuig en een materiaalwagen.
• Kazerne Centrum
Sinds 2013 bevindt de kazerne Centrum zich aan de Sint-Jacobsmarkt midden in het centrum van Antwerpen. Daarvoor beschikte men over een kazerne aan Kipdorp enkele honderden meters verderop. Het pand uit de jaren 50 was voorheen het administratiekantoor van de brandweer Antwerpen. Deze afdelingen zijn verhuisd naar de in 2009 geopende kazerne Noord. Na een grondige renovatie heeft de uitrukdienst het gebouwd in gebruik genomen. Op de kazerne staan een zware autopomp en een redvoertuig gestationeerd.
• Kazerne Centrum (gesloten)
De voormalige kazerne Centrum aan Kipdorp heeft dienst gedaan van 1817 tot 2013. Tot de sluiting was het de oudste operationele kazerne van de stad Antwerpen. De kazerne is gesloten omdat het pand was verouderd en daarnaast een plan was opgesteld om de spreiding van de kazernes te verbeteren. Na de sluiting is het pand gerenoveerd en doet tegenwoordig dienst als appartementencomplex voor onder andere studenten.
• Kazerne Deurne
Deze kazerne ligt in Deurne-Noord en is in 1920 in gebruik genomen. In die tijd werd de kazerne bemand door een gemengd korps: beroepsmensen zorgden voor de continuïteit en vrijwilligers van de gemeentediensten vulden het korps aan. Inmiddels zijn er alleen nog maar beroepsmedewerkers op deze kazerne werkzaam. Het wagenpark bestaat uit een zware autopomp, een redvoertuig, een karweiwagen en een voertuig voor het hoogtereddingsteam.
• Kazerne Dokken (gesloten)
De hoofdkazerne Dokken heeft dienst gedaan van 1922 tot 2009. Sinds 2000 heeft het pand een monumenten status. De kazerne is gesloten omdat het pand niet meer voldeed aan de hedendaagse eisen die er gesteld worden aan een brandweerkazerne. Daarnaast is er een plan doorgevoerd waarbij de kazernes beter zijn verspreid over de stad. Tegenwoordig fungeert de kazerne Noord als hoofdkazerne van de zone. Het pand is sinds 2016, na een grondige verbouwing en uitbreiding, in gebruik als het hoofdkantoor van de haven van Antwerpen. Het gebouw in de huidige vorm heeft een bijzondere uitstraling. Het deel bovenop de oude kazerne heeft de vorm van een zeilschip met de kenmerken van een diamant. Het verenigt hiermee Antwerpen als havenstad en haar diamantnijverheid.
• Kazerne Lillo
De kazerne Lillo is gelegen aan de Scheldelaan in het havengebied op de rechter Scheldeoever. Door de komst van grote industriebedrijven en de grote brand bij de firma Bayer in de jaren ’60 besliste de brandweer een post in Lillo te bouwen. Om snel over een nieuwe kazerne te beschikken, werd er in 1969 een prefab gebouw gebouwd. In de jaren 70 bouwde men een derde voertuigstalling en een sporthal aan het gebouw vast. In 1985 werd het gebouwd nogmaals verbouwd. In de toekomst zijn er plannen om de kazerne deels te slopen met daaraan nieuwbouw of volledig te slopen voor nieuwbouw. Daarnaast zijn er plannen om een oefencentrum te bouwen naast de kazerne. Het wagenpark bestaat uit een zware autopomp, een tankwagen, een redvoertuig, een schuimtankwagen en een voertuig voor inzetten met gevaarlijke stoffen.
• Kazerne Linkeroever
Deze kazerne staat in het stadsdeel Linkeroever op de linkeroever van de Schelde. Na de tweede wereldoorlog breidde Linkeroever zich uit tot een nieuw stadsdeel met hoogbouw en een grote bevolkingsdichtheid. De verbinding met de oude stad loopt via de Waaslandtunnel. In de spitsuren is deze toegangsweg erg druk, waardoor de brandweer niet op tijd ter plaatse kon zijn bij een incident. Hierdoor werd in 1965 de kazerne Linkeroever geopend. In de jaren 80 werd de kazerne uitgebreid met een losse remise op het achter terrein. In 2021 is de kazerne gerenoveerd. Ook is het politiebureau wat eerst aan de kazerne vast zat gesloopt. Het politiebureau is als een losstaand pand naast de kazerne nieuw gebouwd. Het wagenpark bestaat uit een zware autopomp, een tankwagen, een schuimtankwagen, een redvoertuig, een voertuig voor inzetten met gevaarlijke stoffen en een poederwagen.
• Kazerne Noord
Deze kazerne doet dienst als hoofdkazerne en is in gebruik sinds mei 2009. Met de komst van kazerne Noord zijn de oude kazernes Borgerhout en Dokken gesloten en samengevoegd in dit nieuwe gebouw. De kazerne bestaat uit twee langwerpige, evenwijdig geplaatste hallen van 150 meter diep. De ene helft is bedoeld voor de voertuigen en wordt verdeeld tussen een eerste- en een tweede-uitrukgarage. Achteraan is er een losstaande hangar voor tientallen containers en haakarmvoertuigen. De andere helft is bedoeld voor magazijnen en werkplaatsen. Bovenop bevinden zich de faciliteiten voor de manschappen met o.a. de opleidingslokalen, een sporthal, een fitnessruimte, een buitensportterrein, het sanitair en de verblijfruimten. Achter de kazerne ligt een oefenterrein met oefentoren. Het terrein heeft zowel aan de Noorderlaan als aan de Vosseschijnstraat een in- en uitgang.
Het wagenpark is zeer omvangrijk. Naast de operationele voertuigen staan op deze kazerne namelijk ook de reservevoertuigen voor het gehele korps. Een kleine greep uit de voertuigen: tien zware autopompen, een tankwagen, zeven autoladders, een hoogwerker (50 meter), twee materiaalwagens, vier personenwagens, twee tunnelvoertuigen, twee waterongevallen voertuigen (waaronder èèn met een boot erop), een coördinatiebus, tien commandowagens, dertien haakarmvoertuigen met diverse containers en negen dienstvoertuigen.
• Kazerne Wilrijk
De kazerne in Wilrijk is in gebruik sinds 2019. De kazerne is de meeste zuidelijke kazerne van de zone en is gebouwd om te zorgen voor een betere dekking in het zuiden van de stad. Het pand is duurzaam gebouwd. De buitengevel is opgetrokken uit rode bakstenen. De binnenwanden bestaan op de begane grond uit beton en op de etage erboven uit hout. Daarnaast is het pand voorzien van onder andere zonnepanelen en een warmtepomp. Het wagenpark bestaat uit een zware autopomp en een redvoertuig.
• Kazerne Zuid
Aan het einde van de 19e eeuw was de bevolking van Antwerpen gegroeid tot ongeveer 272.000 inwoners. Men besloot toen de stad uit te breiden in zuidelijke richting. Omdat veel mensen verhuisde naar het nieuwe stadsdeel en de brandweer ook de Zuiderdokken en de Scheldekaaien moest beschermen, werd er in 1910 een brandweerkazerne gebouwd aan de Paleisstraat. Het pand is tegenwoordig nog in originele staat, maar is wel verouderd. Hierdoor worden plannen gemaakt voor een nieuw te bouwen kazerne ter hoogte van de afslag Het Zuid. Naast de brandweer komen er ook nog kantoren en woningen in het complex. Het wagenpark bestaat uit twee zware autopompen, een redvoertuig en een materiaalwagen.